Ανοίγει το Μουσείο Μαρία Κάλλας - Η La Divina «επιστρέφει» στην Αθήνα

Δεν είμαι μια τραγουδίστρια που παίζει, αλλά μια ηθοποιός που τραγουδά» φέρεται να είχε πει η Μαρία Κάλλας (1923-1977). Το όνομά της έφτασε σε κάθε γωνιά του κόσμου χάρη στη φωνή της, εκείνη θεωρούσε και ονόμαζε πρώτη της καριέρα εκείνη στην Αθήνα, στη διάρκεια του πολέμου. «Εκεί ασκήθηκα, εκεί απέκτησα τις σκηνικές εμπειρίες μου» είχε δηλώσει. Κι έφτασε το πλήρωμα του χρόνου η Αθήνα να την τιμήσει, να της προφέρει ένα μουσείο. 

Αναφέρομαι στο Μουσείο Μαρία Κάλλας, το πρώτο μουσείο στον κόσμο αφιερωμένο στην Ελληνίδα σοπράνο που καθόρισε την όπερα του 20ου αιώνα. Το μουσείο ανοίγει σήμερα, 26 Οκτωβρίου, τις πόρτες του στο κοινό, στην «καρδιά» της Αθήνας, σε νεοκλασικό κτίριο επί της οδού Μητροπόλεως 44. Τα δε θυρανοίξια του, συμπίπτουν με τη συμπλήρωση 100 χρόνων, το 2023, από τη γέννησή της – υπενθυμίζω ότι έχουν ενταχθεί στον κατάλογο επετείων της UNESCO για το 2023, ενώ οργανισμοί όπως η Εθνική Λυρική Σκηνή και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών έχουν εκκινήσει επετειακή σειρά εκδηλώσεων για να τιμήσουν τη μεγάλη ντίβα της όπερας.

Μία γνωριμία με αυτή προφέρει και το Μουσείο Μαρία Κάλλας, το οποίο παραδίδει η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων ώστε να αποτελέσει σταθερό σημείο πολιτιστικής αναφοράς για τα επόμενα χρόνια. Ο νέος μουσειακός οργανισμός φωτίζει την καριέρα και την προσωπικότητα της Κάλλας, πέρα από τους μύθους που καλλιεργήθηκαν γι' αυτήν, με στόχο να εμπνεύσει, να ψυχαγωγήσει και να αναδείξει τα στοιχεία της τεχνικής της που την έκαναν μοναδική.

Λήψη από τον πρώτο όροφο του Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βασίλης Λαμπίρης, πηγή φωτ.: Δήμος Αθηναίων

Η ιδιαιτερότητα του εν λόγω μουσείου έγκειται στη μουσειακή του πρόταση η οποία απέχει από την πεπατημένη, με τέσσερα στούντιο στον 2ο όροφο του μουσείου που αναφέρονται σε κομβικές στιγμές της καριέρας της και πολλά εκθέματα (κείμενα, αντικείμενα, βίντεο και σπάνια ηχητικά στιγμιότυπα) στον 1ο όροφο που συμπληρώνουν στοιχεία για την καταγωγή, την προσωπικότητα και τη μουσική πορεία της Κάλλας· από το ξεκίνημά της, τα χρόνια της στην Ελλάδα, τη διεθνή καριέρα και τους μεγάλους ρόλους, μέχρι την κοσμική της ζωή, την προσωπικότητά της, τους ανθρώπους της ζωής της, αλλά και την κληρονομιά που άφησε.

Το μουσείο αναδεικνύει τα τρία στοιχεία που συνέβαλαν ώστε η Κάλλας να γίνει μύθος – η μουσική, η ερμηνεία της (φωνή της) και η εργατικότητά της – στους χώρους του συνδυάζονται η τεχνολογία, τα αντικείμενα που αποκτούν πλέον χαρακτήρα κειμηλίων καθώς και η βιωματική εμπειρία διότι υπάρχουν λεζάντες που προτρέπουν το κοινό να αγγίζει, να βάλει τα ακουστικά και να ακούσει ηχογραφήσεις της Κάλλας ενώ ερμηνεύει άριες της όπερας. Το κοινό μπορεί επίσης να τραβήξει προς τα έξω τα συρτάρια με τις προθήκες, σαν να ανακαλύπτει κάτι νέο αλλά και να ξετυλίγει, νοητά, στιγμές από τη ζωή της Κάλλας.

Λήψη από τον πρώτο όροφο του Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βασίλης Λαμπίρης, πηγή φωτ.: Δήμος Αθηναίων

Ποιο είναι το κοινό στο οποίο απευθύνεται το Μουσείο Μαρία Κάλλας; «Στους θαυμαστές της (σ.σ. Μαρίας Κάλλας), στους θαυμαστές της όπερας αλλά και σε όλους», όπως ειπώθηκε κατά τη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε το μεσημέρι της Τετάρτης 25ης Οκτωβρίου στο μουσείο, παρουσία του Δημάρχου Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, του Προέδρου της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, Κωνσταντίνου Δέδε και του Διευθύνοντα Συμβούλου Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, Κωνσταντίνου Μπιζάνη.

«Η Αθήνα όφειλε την τιμή στη θρυλική Divina», υπογράμμισε ο Κώστας Μπακογιάννης για τον νέα μουσειακό οργανισμό της πόλης. Το έργο της δημιουργίας του είχε αναλάβει να το υλοποιήσει η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, που από το 2000 κατέχει και διατηρεί την αρχική συλλογή του Δήμου Αθηναίων με αντικείμενα που ανήκουν στη μεγάλη ντίβα. 

Τα πρώτα αντικείμενα της συλλογής του Μουσείου αποκτήθηκαν από τον Δήμο Αθηναίων το 2000 με τη συμμετοχή του σε διεθνή πλειστηριασμό στο Παρίσι. Στη συνέχεια, η συλλογή εμπλουτίστηκε με δωρεές αντικειμένων που ανήκαν ή αναφέρονται στη Μαρία Κάλλας, από πολλούς φορείς και ιδιώτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Όσο για το κόστος δημιουργίας του Μουσείου, μαζί με τις μελέτες, ανήλθε στα 1,5 εκατομμύρια ευρώ, όπως έγινε γνωστό κατά τη συνέντευξη Τύπου.

Τα στούντιο για την Κάλλας 

Το καλωσόρισμα για το κοινό προτείνεται από το Μουσείο να γίνει από τον 2ο όροφο, εκκινώντας από τη φωνή της La Divina σε τρεις από τους πιο εμβληματικούς ρόλους της καριέρας της.

«Αρκεί να την ακούσεις μία φορά για να μην την ξεχάσεις ποτέ» διαβάζω τη φράση του τενόρου Τζουζέπε ντι Στέφανο και ανοίγω την πόρτα που με εισάγει στο πρώτο από τα τέσσερα στούντιο. Με καλωσορίζει το ηχητικό απόσπασμα της άριας «Casta Diva» από την όπερα «Νόρμα» του Μπελίνι· η συγκεκριμένη ερμηνεία είναι στο Λονδίνο, το 1952, όσο για το σκηνικό, παραπέμπει στο δάσος στο οποίο η Νόρμα τραγουδά την ωδή στη Σελήνη, και την οποία μπορούμε να θυμηθούμε (σ.σ την ωδή) στο παρακάτω βίντεο.

Το δεύτερο στούντιο ντύνει ηχητικά η άρια «Vissi d’ arte» από την όπερα «Τόσκα» του Πουτσίνι, από την ερμηνεία της Κάλλας επίσης στο Λονδίνο, το 1964. Η σκηνογραφική επιμέλεια του δωματίου με την κόκκινη μοκέτα και τις βελούδινες κόκκινες κουρτίνες (βλ. παρακάτω) παραπέμπει στην εν λόγω παράσταση. 

Λήψη από το δεύτερο δωμάτιο του 2ου ορόφου του Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βασίλης Λαμπίρης, πηγή φωτ.: Δήμος Αθηναίων

Στο τρίτο στούντιο ηχεί η άρια «Sempre Libera» από την όπερα «Τραβιάτα» του Βέρντι κατά την ερμηνεία της Κάλλας στη Λισαβόνα το 1958, και στο τέταρτο η Κάλλας που παραδίδει σειρά μαθημάτων στην περίφημη Juilliard School της Νέας Υόρκης. 

Γνωριμία με την Κάλλας

Οι εμφανίσεις της Κάλλας είναι ως επί το πλείστον γνωστές για τους φιλότεχνους, στιγμιότυπα της ζωής και της καριέρας της ξετυλίγονται στον 1ο όροφο του Μουσείου, σε μία πιο ουσιαστική γνωριμία με την καλλιτέχνη. Η γνωριμία αυτή κατηγοριοποιείται σε μικρές θεματικές όπως «Καριέρα στην Ελλάδα», «Η Κάλλας και η μόδα», «Τέχνη, τεχνική και επαγγελματισμός», «Οι δασκάλες της» (Μαρία Τριβέλλα και Ελβίρα ντε Ιδάλγο), «Ο μέντορας μαέστρος Tullio Serafin», «Διεθνής καριέρα», «Κοσμική ζωή», «Μεγάλοι ρόλοι».

Κάθε μία διανθίζεται με τεκμήρια και φράσεις. Αναφέρω την άποψη του μέντορά της, Τούλιο Σεραφίν, για την Κάλλας: «Αυτή η γυναίκα είναι σε θέση να τραγουδήσει όλα όσα έχουν γραφτεί για γυναικεία φωνή» και της Κάλλας για τον ίδιο (σε βίντεο) «αυτό που έμαθα από τον Σεραφίν είναι ότι πρέπει να υπηρετείς τη μουσική γιατί η μουσική είναι απέραντη». 

Από την ενότητα «Η Κάλλας και η μόδα». Φωτ.: Νεκταρία Μαραγιάννη

Παρατηρώ εκθέματα όπως την αφίσα της «Νόρμα» στην Επίδαυρο με πρωταγωνίστρια την Κάλλας, αντικείμενα όπως τη φωτογραφία της Ελβίρα ντε Ιδάλγο με ιδιόχειρη αφιέρωση στην Κάλλας, που την είχε πάντα επάνω στο πιάνο της (δωρεά Κωσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού), το πρακτικό εξετάσεων τάξης της Μαρίας Τριβέλλα στο Εθνικό Ωδείο το έτος 1937-38 (δάνειο Εθνικού Ωδείου), παρτιτούρες, σημειώσεις της Κάλλας, τα γυαλιά οράσεώς της (δάνειο από τον Νίκο Χαραλαμπόπουλο).

Παρτιτούρες, σημειωματάριο και γυαλιά οράσεως της Μαρίας Κάλλας. Φωτ.: Νεκταρία Μαραγιάννη

Η ματιά μου καθρεπτίζεται σε έναν ασημένιο καθρέπτη πίσω από προθήκη. «Είναι ο καθρέπτης από τις παραστάσεις της όπερας ''Τραβιάτα'' στη Σκάλα του Μιλάνου και δωρήθηκε στην Κάλλας από το θέατρο. Στην κορυφή του είναι χαραγμένη η ημερομηνία: 28-05-1955» μου διευκρινίζει η μουσειολόγος -  επικοινωνιολόγος Νιόβη Ανδριώτη συμπληρώνοντας τη μετέπειτα λειτουργία του καθρέπτη: «τον είχε στο σαλόνι της, στο σπίτι της στο Παρίσι, και σε αυτόν έκανε το μακιγιάζ της».

Ασημένιος καθρέπτης από τις παραστάσεις της όπερας «Τραβιάτα» στη Σκάλα του Μιλάνου. Φωτ.: Νεκταρία Μαραγιάννη

Δίπλα στον καθρέπτη ένα στιλέτο από την παράσταση «Νόρμα» στην Επίδαυρο, το 1960, στη διπλανή προθήκη (βλ. παρακάτω φωτ.) δύο κοστούμια από ίδια παράσταση, περούκα από την παράσταση της «Μήδειας» στην Επίδαυρο και μία σπάνια έκδοση της παρτιτούρας της «Μήδειας» σε σμίκρυνση καθώς και μία αφίσα της παράστασης («Μήδεια»).

Φωτ.: Νεκταρία Μαραγιάννη

Αναφέρω δύο ακόμη φράσεις στις οποίες στάθηκα, διότι οι φράσεις είναι αυτές που απομένουν για τα πρόσωπα αλλά και από τα ίδια τα πρόσωπα και μας δίνουν στιγμές και ουσία για τη ζωή τους σαν αυτά έχουν «φύγει». «Τι είναι άραγε εκείνο που έχει χαρίσει στην Κάλλας τον τίτλο της πρώτης σήμερα τραγουδίστριας στον κόσμο; Η φωνή της, απαντούμε εύκολα. Όχι, δεν είναι αυτό, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τραγουδά, η μουσικότητά της… κάθε της φράση, κάθε της νότα έχει έκφραση. Το τραγούδι της Κάλλας [είναι] … ένα μεγάλο μουσικό μάθημα», είχε σημειώσει ο μουσικολόγος και κριτικός τέχνης, Φοίβος Ανωγειανάκης.

Η ίδια είχε υπογραμμίσει ότι «η φωνή δεν είναι μόνο νότες και τίποτε άλλο. Είναι χρώματα, με τη φωνή ζωγραφίζει κανείς, … μου χρειάζονται όλα τα χρώματα για να εκφράσω όλα τα συναισθήματα. Αλλά χρειάζομαι πολύ πίστη, πολύ ένστικτο και πολλή σιγουριά».

Η φωνή της την καθόρισε και αποκαλύπτει την ταυτότητά της. Εξ ου –θα έλεγα– και τα ηχητικά αποσπάσματα στους χώρους του μουσείου, τα ακουστικά, η αναπαραγωγή ηχογραφήσεων με χρήση QR code. Τα απτά αντικείμενα στην προκειμένη πλαισιώνουν την προσωπικότητα και το χαρακτήρα της διακριτής της φωνής.

Αλέκος Φασιανός, «Η Μαρία Κάλλας» (ζωγραφική σε χαρτί), δωρεά του καλλιτέχνη. Το έργο εκτίθεται στον πρώτο όροφο του Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Νεκταρία Μαραγιάννη

Το κοινό μπορεί να επισκεφτεί το Μουσείο Μαρία Κάλλας  από σήμερα, 26 Οκτωβρίου. Μεταξύ 26 και 29 Οκτωβρίου, το μουσείο θα λειτουργεί με ελεύθερη είσοδο με απαραίτητη κράτηση μέσω του more.com και επίδειξη του μηδενικού εισιτηρίου στο χώρο του Μουσείου για επικύρωση. 

Η συλλογή

Μετά το 2000 οπότε και άρχισε να δημιουργείται η συλλογή του Δήμου Αθηναίων με αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας προερχόμενα από διεθνή πλειστηριασμό στο Παρίσι, η συλλογή έχει εμπλουτιστεί με δωρεές αντικειμένων από αρκετούς φορείς και ιδιώτες, όπως ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας και το ζεύγος Κωνσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού, με κειμήλια που ανήκαν ή αναφέρονται στη Μαρία Κάλλας, αλλά και με αντικείμενα που προέκυψαν από χρησιδανεισμό, με αποτέλεσμα να αριθμεί σήμερα περί τα 1000 τεκμήρια.

Υπενθυμίζω ότι τον Οκτώβριο του 2022, στη Μουσική Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, το ζεύγος Κωνσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού (Προέδρου και Μέλους αντίστοιχα του Σωματείου  Υποτροφιών Μαρία Κάλλας) είχε δωρίσει 50 αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας από την προσωπική τους συλλογή. Και τον Σεπτέμβριο του 2023 ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας δώρισε στο Δήμο Αθηναίων σημαντικά κειμήλια που είχε στη κατοχή του. 

Το κτίριο

Ο λόγος για το τετραώροφο κτίριο της οδού Μητροπόλεως 44· οικοδομήθηκε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου (σε παλαιότερο συμβόλαιο αναφέρεται το 1928) και στέγασε για μεγάλο χρονικό διάστημα (ως και τη δεκαετία του '60) το ξενοδοχείο «Royal» Γ' κατηγορίας, με 20 δωμάτια.

Το κτίριο κρίθηκε διατηρητέο, βάσει Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ 349Δ/85), ενώ είχε  τροποποιηθεί  γύρω στο 1950. Η αρχική φάση του κτιρίου είναι περισσότερο εμφανής στην όψη της οδού Πετράκη. Τη δεκαετία του 2010 αγοράστηκε από τον Δήμο Αθηναίων, προκειμένου να εγκατασταθούν υπηρεσίες του. Με ενέργειες της σημερινής, αλλά και της προηγούμενης δημοτικής αρχής, αποφασίστηκε το κτίριο να στεγάσει το Μουσείο Μαρία Κάλλας.

Εξωτερική όψη του Μουσείου Μαρία Κάλλας επί της οδού Μητροπόλεως 44. Φωτ.: Βασίλης Λαμπίρης, πηγή φωτ.: Δήμος Αθηναίων

Σχετικά με τη μελετητική ομάδα του Μουσείου Μαρία Κάλλας, αποτελείται από την Ανδρομάχη Γκαζή, Καθηγήτρια Μουσειολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, την Ερατώ Κουτσουδάκη-Γερολύμπου, Αρχιτέκτονα-Μουσειολόγο και τον Αλέξανδρο Χαρκιολάκη, Διευθυντή του Συλλόγου Φίλων της Μουσικής.

Η ομάδα υλοποίησης του μουσείου αποτελείται από τον Κωνσταντίνο Μπιτζάνη, Διευθύνοντα Σύμβουλο Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, τη Μαρία Φλώρου, Υπεύθυνη Τομέα Βιομηχανικού Μουσείου, τον Γρηγόρη Γαϊτανάρο, πολιτικό μηχανικό, τη Δέσποινα Ανδριοπούλου, Πολιτιστική Διαχειρίστρια -Μουσειολόγο και τη Νιόβη Ανδριώτη, Μουσειολόγο - Επικοινωνιολόγο.

Την υλοποίηση του έργου, την οργάνωση και τον συντονισμό των επιμέρους ομάδων εργασίας (μελετητικές και υλοποίησης) και την διεκπεραίωση όλων των απαραίτητων διαδικασιών και εργασιών για την παράδοσή το, έχει αναλάβει η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, από κοινού με τη διαχείριση της λειτουργίας του νέου μουσείου για τα επόμενα πέντε έτη.

Λήψη από τον πρώτο όροφο του Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βασίλης Λαμπίρης, πηγή φωτ.: Δήμος Αθηναίων

Μουσείο Μαρία Κάλλας, Μητροπόλεως 44, 105 63, Αθήνα – τηλ. 210 4404204, info@mariacallasmuseum.gr. Ωράριο λειτουργίας: 1η Απριλίου - 31η Οκτωβρίου,  Τρίτη - Κυριακή: 10:00-20:00,  Παρασκευή: 10:00-22:00. 1η Νοεμβρίου - 31η Μαρτίου,  Τρίτη - Κυριακή: 10:00-18:00,  Παρασκευή: 10:00-21:00. Κλειστά τις Δευτέρες, 25 & 26/12, 1 /1, Κυριακή & Δευτέρα του Πάσχα

Δωρεάν είσοδος στις 2/12, στις 18/05 και στις 25/09, Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Εισιτήρια στο more.com και στα ταμείο του Μουσείου.

 *Το Μουσείο είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ.

Κεντρική φωτ.: Η Μαρία Κάλλας έξω από το Civic Opera House στο Σικάγο, 22 Ιανουαρίου 1958. Πηγή: AP Photo/Ed Maloney

VIA

Rubato

Κάποτε σε μια συζήτηση για την κλασική μουσική άκουσα να χρησιμοποιείται ο όρος rubato. Στο επόμενο μάθημα πιάνου της μεγάλης μου κόρης ρώτησα τον δάσκαλο της τι σημαίνει. Μου εξήγησε λοιπόν, ότι το rubato είναι το απαλό αεράκι που κάνει τα φύλλα των δέντρων να λικνίζονται, μια μικρή αστάθεια του ρυθμού… Τι όμορφο που μου ακούστηκε την πρώτη φορά.. Και μετά από τόσα και τόσα μέτρα και χτυπήματα του μετρονόμου, να μια καταστρατήγηση των νόμων της μουσικής, μια μικρή ελευθερία που τα άλλαζε όλα….

Καθημερινά, γυρίζοντας στο σπίτι απ’ την δουλειά, διαλέγω πάντα τον δρόμο που περνά από την θάλασσα για να ρεμβάζω, κι ας με μαλώνει ο καλύτερος μου φίλος ότι απαγορεύεται όταν οδηγώ. Την Παρασκευή λοιπόν, όπως κοιτούσα τη θάλασσα είχε ένα τοσοδά κυματάκι, τι όμορφη που ήταν! Αμέσως στο μυαλό μου ήρθε απρόσμενα το rubato. Ναι! Η θάλασσα είχε rubato! Πόσα άραγε όμορφα πράγματα στην ζωή μας δεν έχουν αυτή την μικρή αρυθμία, την απόκλιση από τον κανονικό ρυθμό, την παιδική σκανταλιά ή την ώριμη αυθάδεια… Το είχα ήδη αποφασίσει. Έπρεπε να μιλήσουμε για το rubato…

Pablo Casals, 1938 – J. S. Bach, Cello, Suite No. 1 in G major, BWV 1007

http://youtu.be/Vb-2saAdQ-w

“Ο ρυθμός είναι ο παλμός της μουσικής, ο παλμός της ζωής που με το χτύπο της καρδιάς αποδεικνύει την ύπαρξη της. Ο ρυθμός είναι τάξη αλλά στην μουσική, αυτή δεν εκφράζεται όπως στο σύμπαν με την κανονικότητα στις κινήσεις των πλανητών ή στον αυτοματισμό των χτύπων του ρολογιού. Στην μουσική δεν υπάρχει απόλυτη μέτρηση της κίνησης. Το τέμπο εξαρτάται από παράγοντες φυσικούς και ψυχολογικούς, επηρεάζεται από την εσωτερική ή εξωτερική θερμοκρασία, το περιβάλλον, τα όργανα, την ακουστική. Δεν υπάρχει απόλυτος ρυθμός.”

Το rubato εμφανίστηκε στην μουσική πολύ πριν τον Ρομαντισμό. Είναι παλαιότερο από τον Mozart και τον Bach. Ο Frescobaldi στις αρχές του 17ου αιώνα το χρησιμοποίησε ευρέως. Κι όμως, μεταξύ των κλασσικών υπήρχαν εκείνοι που δεν πίστευαν στις αποκλίσεις από τον αυστηρό ρυθμό. Ο Μότσαρτ περηφανευόταν ότι πάντοτε κρατούσε αυστηρά τον χρόνο, ακόμα και σε περάσματα με έντονο χρώμα. Έλεγε ότι ο χρόνος είναι το πιο σκληρό και απαραίτητο πράγμα στην μουσική. Ο Μπετόβεν σύμφωνα με τους μαθητές του, κρατούσε το χρόνο σαν μετρονόμος. Στην Ρομαντική περίοδο το rubato είναι πια, απολύτως επιθυμητό. Με την εξέλιξη της μουσικής σύνθεσης, αλλάζει και ο αρχικός χαρακτήρας των θεμάτων και συνεπώς, ο ρυθμός. Γίνεται δυναμικός ή αδύναμος, σταθερός ή παιχνιδιάρικος, άκαμπτος ή ελαστικός…..Ο ρυθμός είναι η ζωή. Αυτή η μικρή απόκλιση από τον ρυθμό, συνήθως στο τέλος μιας φράσης προσθέτει στο συναίσθημα του κομματιού, στην ομορφιά της μουσικής. Το rubato, ο ασυμβίβαστος εχθρός του μετρονόμου, είναι ένας φυσικός τρόπος ερμηνείας της τέχνης, απαλύνει την αιχμηρότητα των γραμμών, αμβλύνει τις αυστηρές γωνίες της δομής, χωρίς να καταστρέφει γιατί η επίδραση του εντείνει και εξιδανικεύει τον ρυθμό. Δεν είναι γραμμένο στην παρτιτούρα. Πηγάζει από τον εκτελεστή γι’αυτό και κρύβει κάτι ιδιωτικό από τον ίδιο ή από την στιγμή που αυτό βγαίνει στην επιφάνεια. Προσθέτει στην μουσική που ήδη κατέχει το μέτρο και τον ρυθμό, μια τρίτη διάσταση, αυτή του συναισθήματος και της ατομικότητας.

Arthur Rubinstein – Chopin Nocturne Op. 15, No. 3 in G

http://youtu.be/L1w2_2WG5q4

Tο όνομα που συνδέθηκε περισσότερο απ’όλα με το rubato είναι αυτό του Chopin. Για τον Chopin το rubato υπαγορεύεται μόνο από την λογική του συναισθήματος. Δικαιολογεί την παρουσία του μέσα από την ενδυνάμωση ή μη της μελωδικής γραμμής, μέσω της υπερβολής ή της επιτήδευσης. Το rubato είναι η έμφυτη αίσθηση του μουσικού, δεν έχει να κάνει με τους κανόνες. Ο δικός μας ανθρώπινος μετρονόμος, η καρδιά, κάτω από το βάρος του συναισθήματος γίνεται άρυθμη. Ο Chopin έπαιζε με την καρδιά του. Το παίξιμο του ήταν βαθιά συναισθηματικό. Στην μουσική του Chopin είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες, αυτός ο συγκεκριμένος τρόπος, με τον οποίο διαχειρίστηκε τον ρυθμό και ενέπνευσε τους επόμενους δημιουργούς. Το αριστερό χέρι κρατά αυστηρά τον ρυθμό ενώ το δεξί που παίζει την μελωδία απελευθερώνεται από τον ρυθμό εκφράζοντας την ουσία της μουσικής σκέψης.

Η ακριβής μετάφραση της λέξης rubato υπονοεί την “κλοπή” του χρόνου (κλέβω χρόνο από μια νότα και τον δίνω σε μια άλλη, καθυστερώντας ή επιμηκύνοντας μια τονισμένη νότα, δαπανώντας τον χρόνο της επόμενης). Πολλοί, όπως ο Paderewski διαφωνούν με την ερμηνεία του “κλεμένου χρόνου” γιατί εφόσον ο χρόνος αυτός δίνεται πάλι πίσω δεν υφίσταται η έννοια της κλοπής. Ο εικοστός αιώνας απεινόνισε πολλά είδη rubato, από την συνέχεια της παράδοσης στην μουσική του Schoenberg και του Berg, μέχρι την εντελώς διαφορετική αντίληψη του Bartok και του Stravinsky.

David Oistrakh Brahms Violin Concerto (1.Mov.)

http://youtu.be/Ac79cqjMJkU

Και μετά από όλα αυτά τα ιστορικά και τεχνικά στοιχεία, ας μετατοπιστούμε προς την ουσία των πραγμάτων. Το rubato είναι η κίνηση που υποδηλώνει την ζωντάνια της παρουσίας μας στην ζωή. Είναι η απόδραση από την κανονικότητα της επιβίωσης. Κρύβει την υποκειμενικότητα της στιγμής, την υποκειμενικότητα της ματιάς μας…. Βρίσκεται αν το καλοσκεφτούμε σε όλα τα πράγματα γύρω μας, στην θάλασσα, στον αέρα, στην ζωή… Έχει την προσωπική μας σφραγίδα, δεν χωρά εξήγηση, δεν ξέρω κι αν έχει επανάληψη.. Είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη που βιώνουμε την ζωή μας με τον δικό μας τρόπο. Είναι η προσωπική στιγμή στην οποία χωράμε την αυτοδιάθεση της ύπαρξης μας, ενάντια σε νόμους και κανόνες, είναι η ανάγκη που υπαγορεύεται από μια άγραφη εσωτερικότητα. Το rubato υπάρχει ακόμα και στην σιωπή, αφού και αυτή βιώνεται μέσα από εμάς.

Και η αλήθεια είναι ότι αυτή η κατάργηση του «κανονικού», αυτή η μικρή στιγμή που τίποτα δεν μετρά περισσότερο από την ανάδυση του Άλλου μας εαυτού, είναι ο κυματισμός της παρουσίας μας που θα μείνει ζωντανός ακόμη και μετά από το πεπερασμένο…

Πόσο αναγκαίο λοιπόν, πόσο αληθινό, πόσο προσωπικό, πόσο λιγοστό καθώς μεγαλώνουμε και χάνουμε πάντα κάτι από το αυθεντικό της παιδικής μας ηλικίας…και τι μεγάλη στιγμή όταν μπορούμε και ανακαλύπτουμε ότι το ξαναέχουμε δικό μας..ολόκληρο..

Η μικρή κλοπή του χρόνου που γίνεται αποκλειστικά για χάρη μας, με τον δικό μας τρόπο, ενάντια σε όλα τα πρέπει…..Πόσο πολύ όλα διογκώνονται και μας πνίγουν όταν είναι κανονικά, σε τάξη, με ρυθμό και πόσο μεγάλη είναι η ανάγκη μας να κλέψουμε κάτι για να βάλουμε την πνοή μας, την ανάσα μας, σε αυτό που δημιουργούμε. Η “κλοπή” του χρόνου που θα γυρίσει πίσω στην επόμενη νότα…..

Το rubato λοιπόν, στην μουσική, στην ζωή, μας κάνει κλέφτες…Ξεκλέβουμε την μικρούλα εκείνη, απειροελάχιστη στιγμή που μας δίνει χώρο στην αιωνιότητα, γι’αυτό και κρύβει κατά βάθος κάτι το μεταφυσικό.

Αυτό το καλοκαίρι λοιπόν, που θα κοιτάτε την θάλασσα να θυμάστε το rubato και μαζί την μικρή, κρυφή μας ανάγκη να αποκλίνουμε πάντα από τον κανονικό ρυθμό της ζωής μας και να κλέβουμε τον χρόνο για χάρη μας, δηλώνοντας έτσι, την ουσία της παρουσίας μας. Κι αν αυτή η κλοπή είναι συνειδητή, είμαι σίγουρη πως θα γυρίσει ο χρόνος πίσω σε μας ολόκληρος…..στην επόμενη…….νότα…….

Capricho Arabe by Francisco Tarrega Interprete: Narciso Yepes

http://youtu.be/Mg_xlyPoTV4

via

Sous le ciel de Paris

Κάτω απ'τον παριζιάνικο ουρανό

Κάτω απ'τον παριζιάνικο ουρανό

άνοιξε τα φτερά του ένα τραγούδι,

γεννήθηκε σήμερα

στην καρδιά ενός παλικαριού

Κάτω απ'τον παριζιάνικο ουρανό

βαδίζουν οι ερωτευμένοι,

η ευτυχία τους χτίζεται

πάνω σ' έναν αέρα φτιαγμένο γι αυτούς

 

Κάτω από την Πον ντε Μπερσί ¹

κάθεται ένας φιλόσοφος,

δυο μουσικοί, μερικοί θεατές,

μετά ο κόσμος κατά χιλιάδες,

κάτω απ'τον παριζιάνικο ουρανό,

μέχρι το βράδυ θα τραγουδάνε

τον ύμνο ενός λαού ερωτοχτυπημένου

με την παλιά του πόλη

 

Δίπλα στη Νοτρ Νταμ

μερικές φορές υποβόσκει ένα δράμα,

ναι αλλά στο Πανάμ ²

όλα μπορούν να τακτοποιηθούν,

με μερικές αχτίδες

του καλοκαιρινού ουρανού,

το ακορντεόν ενός βαρκάρη.

Η ελπίδα ανθεί

στον Παρισινό ουρανό

 

Κάτω απ'τον παριζιάνικο ουρανό

κυλά ένας εύθυμος ποταμός,

το βράδυ κοιμίζει

τους άστεγους και τους ζητιάνους

Κάτω απ'τον παριζιάνικο ουρανό

τα πουλιά του καλού Θεού

έρχονται από όλο τον κόσμο

για να φλυαρήσουν μεταξύ τους

 

Και ο Παρισινός ουρανός

κρατά το μυστικό του γι’αυτόν,

εδώ και είκοσι αιώνες είναι τσιμπημένος

με την δικιά μας Ιλ Σαν Λουί ³,

όταν του χαμογελά

φορά το γαλανό του ένδυμα,

όταν κλαίει πάνω στο Παρίσι

φταίει που 'ναι δυστυχισμένος,

όταν ζηλεύει πολύ

με τα εκατομμύρια εραστές της

μας μουγκρίζει

με τους βροντερούς του κεραυνούς,

αλλά ο Παρισινός ουρανός

δεν μένει πολύ καιρό αγριεμένος,

για να συγχωρεθεί

προσφέρει ένα ουράνιο τόξο

https://lyricstranslate.com

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ - ΜΗΝ ΤΟΝ ΡΩΤΑΣ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ

Ένα από τα τραγούδια-διαμάντια της Ελληνικής δισκογραφίας, που παραμένει ανεξίτηλο στο χρόνο, είναι αναμφισβήτητα η δημιουργία του Μάνου Χατζιδάκι «Μη τον ρωτάς τον ουρανό».

Από την υπέροχη κινηματογραφική ερμηνεία της Τζένης Καρέζη μέχρι σήμερα έχει γνωρίσει εκατοντάδες επανεκτελέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αποτελεί αγαπημένο τραγούδι στα live ρεπορτόρια, σχεδόν όλων των Ελλήνων καλλιτεχνών και ίσως είναι από τα ελάχιστα Ελληνικά τραγούδια με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα.


Ψάχνοντας στο διαδίκτυο για περισσότερες πληροφορίες, βρήκα στην ιστοσελίδα www.glikiazoi.gr απόσπασμα από το βιβλίο του Ζάχου Χατζηφωτίου «Η Τζένη Καρέζη όπως την γνώρισα» (εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ 1998) που αναφέρεται στην ιστορία του τραγουδιού και την αναδημοσιεύω:


«.....Η ταινία λεγόταν, "Το νησί των γενναίων" και είχε πολλά γυρίσματα στην Κρήτη, όπου η Τζένη, πετιόταν τις Δευτέρες με το αεροπλάνο και γύριζε την Τρίτη.


Τη μουσική της ταινίας, έγραφε ο Χατζιδάκις. Μια Δευτέρα πρωί λοιπόν, την εποχή που γύριζαν την ταινία, η Τζένη, θα έφευγε με το αεροπλάνο στις δέκα το πρωί. Αλλά πριν πάει στο αεροδρόμιο θα πέρναγε από το σπίτι του Χατζιδάκι να πάρει μια κασέτα με ένα τραγούδι που θα 'γραφε ο Μάνος, το οποίο θα τραγούδαγε σε ένα από τα πλάνα που θα γύριζαν στην Κρήτη εκείνη την Δευτέρα. Της είπα λοιπόν, -ευγενώς προσφερθείς- ότι θα την πήγαινα εγώ στο αεροδρόμιο, αφού θα πηγαίναμε πρώτα από τον Χατζιδάκι, και μετά θα πήγαινα εγώ στον Πειραιά και στην δουλειά μου. Ξυπνήσαμε λοιπόν πρωί και στις οκτώ, φύγαμε από το σπίτι και πήγαμε στην Βασιλέως Κωνσταντίνου, όπου εκεί έμενε τότε ο Χατζιδάκις. Ώσπου να παρκάρω στην γωνία, Η Τζένη είχε κατέβει και χτύπαγε το κουδούνι του Χατζιδάκι από κάτω, στην εξώπορτα της πολυκατοικίας. Όταν έφτασα κι εγώ στην πόρτα, η Τζένη ήταν ήδη εκνευρισμένη και χτύπαγε για τρίτη φορά το κουδούνι, μετά μανίας.


“Να δεις που κοιμάται ακόμα και δεν ακούει και θα χάσω το αεροπλάνο” Προσπάθησα να την καθησυχάσω λέγοντας: ‘Ηρέμησε και μη σε πιάνει πανικός, έχουμε πολύ ώρα ακόμη”


“Μα χρυσό μου …” ξεκίνησε να μου λέει-και το χρυσό μου, έμπαινε όταν άρχιζαν τα νεύρα της-και ω του θαύματος, ένας κύριος έβγαινε και άνοιξε η κάτω πόρτα. Αυτό ήταν ένα βήμα μπροστά στο πρόβλημά μας. Μπήκαμε και ανεβήκαμε τρέχοντας στο δεύτερο πάτωμα, που έμενε ο Μάνος. Η Τζένη ήξερε την πόρτα, έτρεξε και άρχισε αμέσως να χτυπάει το κουδούνι. Και το μεν κουδούνι ακουγόταν στο διάδρομο που χτύπαγε δυνατά, από μέσα όμως, καμία κίνηση. Η Τζένη, άρχισε να δείχνει σημεία παράκρουσης ”Δεν είναι δυνατόν…”, έλεγε, ”χθες το βράδυ συνεννοηθήκαμε να 'ναι έτοιμη η κασέτα”.




Άναψε τσιγάρο κι άρχισε να ξεφυσάει έξαλλη και με το δίκιο της. Τότε έβγαλα τα κλειδιά μου κι άρχισα να χτυπώ δυνατά την πόρτα με ένα μεγάλο κλειδί και προφανώς ο ήχος αυτός, ενήργησε ευεργετικά-για εμάς- στα αυτιά του Χατζιδάκι διότι σε λίγο ακούστηκε ένας βήχας, μετά, το γνωστό σύρσιμο της παντόφλας κι ένα βραχνό “έχομαι” δεδομένου ότι το γράμμα “ρο” για τον Χατζιδάκι, ήταν τελείως άγνωστο.


Άνοιξε η πόρτα κι εμφανίστηκε ένας Χατζιδάκις απότομα ξυπνημένος, με ένα τσιγάρο μόλις αναμμένο να κρέμεται στο στόμα, με τα μάτια ακόμα μισόκλειστα αλλά με έκφραση έκπληξης δηλαδή: Τι γυρεύετε πρωί πρωί και χτυπάτε έτσι την πόρτα; Και ακολούθησε ο παρακάτω ιστορικός, τραγικός αλλά και παρανοϊκός διάλογος.


Τζένη: Μάνο την κασέτα, Μάνο, και θα χάσω το αεροπλάνο.


Μάνος: Ποια κασέτα χρυσό μου πρωί πρωί;


Τζένη (έξαλλη): Την κασέτα με το τραγούδι, που θα πω στο γύρισμα στην Κρήτη τώρα…και θα χάσω το αεροπλάνο.


(Η Τζένη απο την αγωνία της, είχε μια ελαφρά ασυναρτησία στα λεγόμενα της. Πάντως ο Μάνος, αντελήφθη. Και ήρεμος της λέει)
Μάνος: Πάμε μέσα να πιούμε έναν καφέ και θα στην δώσω.


Με το "θα στη δώσω" ο Μάνος εννοούσε… θα στη γράψω τώρα!


Και η μεν Τζένη πήγε μέσα στο κουζινάκι τρέμουσα και του έφτιαχνε καφέ, ο δε Μάνος, με το τσιγάρο πάντα στο στόμα, έκατσε στο πιάνο και άρχισε να πηγαινοφέρνει τα δάκτυλα του στα πλήκτρα. Μια λοιπόν έπαιζε μερικά μέτρα μουσικής στο πιάνο, μια έγραφε με ένα μολύβι πάνω σε ένα τσαλακωμένο φύλλο χαρτί πενταγράμμου κάποιες νότες, και μια διάβαζε τους στίχους που του είχε δώσει από καιρό η Τζένη και τους είχε πάνω στο πιάνο. Κάποια στιγμή έφτασε και ο καφές. Ήπιε δυο γουλιές καφέ και μετά πάτησε μια νότα και της λέει της Τζένης:


-Για τραγούδα αυτή τη νότα.


Η Τζένη έκανε, α, α, α,..


-Εντάξει της λέει ο Μάνος. “μπορείς να το πεις” Και τότε, το έπαιξε όλο μαζί!!!


Μέσα σε αυτά τα δέκα λεπτά, μόλις είχε ξυπνήσει, έγραψε αυτό το θείο τραγούδι που λέει: Μην τον ρωτάς τον ουρανό, το σύννεφο και το φεγγάρι, το βλέμμα σου το φωτεινό, κάτι από τη νύχτα έχει πάρει.. λα,λα,λα…λαλα” και λοιπά”.


Τώρα η Τζένη είχε μείνει άφωνη. Τις είχε φύγει και ο εκνευρισμός κι άκουγε τη μουσική μαγεμένη. Ο Μάνος, πάτησε το μαγνητόφωνο που είχε πάνω στο πιάνο, ξανάπαιξε το κομμάτι όλο, με όλες του τις λεπτομέρειες και τα ακομπανιαμέντα και το 'γραψε.


Έβγαλε την κασέτα, την έδωσε στην Τζένη, τη φίλησε και της είπε: ”Άντε στο καλό και να το μάθεις μέσα στο αεροπλάνο” Η Τζένη πήρε την κασέτα, αλλά άρπαξε και το μαγνητοφωνάκι, για να το παίζει μέσα στο αεροπλάνο. Τον φίλησε και του είπε χαμογελώντας: “Πάρε άλλο, ώσπου να στο φέρω πίσω..” και φύγαμε τρέχοντας για το αεροδρόμιο. Αυτός ήταν ο Χατζιδάκις με το πληθωρικό ταλέντο...»


Το 1959 ο Ντίμης Δαδήρας σκηνοθετεί την ταινία Το νησί των Γενναίων (ΟΛΥΜΠΙΑ FILM) με πρωταγωνιστές την Τζένη Καρέζη και τον Αλέκο Αλεξανδράκη. Την μουσική της ταινίας γράφει ο Μάνος Χατζιδάκις. Στην ταινία ακούγεται το υπέροχο τραγούδι «Μην τον ρωτάς τον ουρανό» από τη φωνή της Τζένης Καρέζη, η οποία το ερμηνεύει μοναδικά.


Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί σε δίσκο 45 στροφών με ερμηνεύτρια τη Μαίρη Λω από την εταιρεία Fidelity.


Το 1962 κυκλοφορεί με την Brenda Lee και το τίτλο "All Alone Am I" σε στίχους του Arthur Altman, φτάνοντας στην τρίτη θέση του αμερικανικού TOP-100 το Νοέμβριο του 1962 και στην έβδομη στα charts της Μεγάλης Βρετανίας τον Φεβρουάριο του 1963.


Οι ελληνικοί στίχοι είναι των Γιάννη Ιωαννίδη και Παναγιώτη Κοκοντίνη.


Λόγο στο λόγο και ξεχαστήκαμε
μας πήρε ο πόνος και νυχτωθήκαμε
σβήσε το δάκρυ με το μαντίλι σου
να πιω τον ήλιο μέσα απ' τα χείλη σου


Μην τον ρωτάς τον ουρανό
το σύννεφο και το φεγγάρι
το βλέμμα σου το σκοτεινό
κάτι απ' τη νύχτα έχει πάρει


Ό,τι μας βρήκε κι ό,τι μας λύπησε
σαν το μαχαίρι κρυφά μας χτύπησε
σβήσε το δάκρυ με το μαντίλι σου
να πιω τον ήλιο μέσα απ' τα χείλη σου


Μην τον ρωτάς τον ουρανό
το σύννεφο και το φεγγάρι
το βλέμμα σου το σκοτεινό
κάτι απ' τη νύχτα έχει πάρει


Πολύτιμη Βοήθεια:
www.glikiazoi.gr
Μουσικό Ιστολόγιο: love4music

 

via

 

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, το παιδί θαύμα!

Και ποιος δεν γνωρίζει τον μεγάλο μουσικό Μότσαρτ; Κάλλιστα μπορεί να θεωρηθεί ο αιώνιος σούπερ σταρ της κλασικής μουσικής. Εξάλλου η φήμη του ήταν, και παραμένει, τεράστια παγκοσμίως. Δεν είναι τυχαίο ότι, το 2016, ο δίσκος με επιλεγμένες μουσικές του συνθέσεις, που κυκλοφόρησε με αφορμή τα 225 χρόνια από τον θάνατο του, ξεπέρασε σε πωλήσεις μεγάλα σύγχρονα ονόματα της μουσικής βιομηχανίας, όπως αυτό της Beyonce.

«Ούτε η υψηλή νοημοσύνη ούτε η φαντασία ούτε και οι δύο μαζί δεν συνθέτουν τη μεγαλοφυΐα. Αγάπη, αγάπη, αγάπη, αυτό είναι που κάνει τη μεγαλοφυΐα».

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ
Παιδί θαύμα

Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, γεννήθηκε στο Σάλτσμπουργκ της σημερινής Αυστρίας, τότε πόλη της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, στις 27 Ιανουαρίου του 1756. Την επόμενη κιόλας μέρα της γέννησής του βαπτίστηκε στον καθεδρικό ναό του Αγίου Ρούπερτ και επίσημα, το πλήρες όνομά του ήταν, στα λατινικά, Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart. Σύμφωνα με το εθιμοτυπικό της εποχής, ο νεογέννητος τότε Μότσαρτ, πήρε τα ονόματά του από τον Άγιο Χρυσόστομο που γιόρταζε την ημέρα που γεννήθηκε, από τον παππού του Βόλφγκανγκ, και από τον νονό του Θεόφιλο. Ο ίδιος ο μουσικός πάντως, αργότερα, χρησιμοποιούσε συχνά το γερμανικό όνομα Gottlieb ή το ιταλικό Αμαντέο.

Γονείς του ήταν ο Γιόχαν Γκέοργκ Λέοπολντ Μότσαρτ και η Άννα Μαρία Βαλμπούργκα Περτλ. Ο πατέρας του ήταν μουσικός και εργαζόταν ως αναπληρωτής διευθυντής της ορχήστρας στην αυλή του Αρχιεπισκόπου του Σάλτσμπουργκ. Ήταν ένας μέτριος συνθέτης αλλά εξαιρετικά έμπειρος δάσκαλος. Η οικογένεια είχε κι άλλα παιδιά τα οποία, εκτός από τον Βόλφγκανγκ Αμαντέους, και την κατά πέντε χρόνια μεγαλύτερη αδελφή του, δεν επέζησαν. Αδελφή του ήταν η Μαρία Άννα, την οποία φώναζαν Ναννέρλ.

Όταν η Ναννέρλ έγινε επτά χρόνων, ο πατέρας της ξεκίνησε να την διδάσκει μουσική στο αρμόνιο και ο μικρός της αδερφός δεν παρέλειπε να παρακολουθεί αυτά τα μαθήματα αφοσιωμένος. Όταν ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους έγινε πέντε ετών ήξερε ήδη να συνθέτει μικρά μουσικά κομμάτια, τα οποία ο πατέρας του κατέγραφε έκπληκτος.


Περνούσε συχνά πολύ χρόνο στο πιάνο χτυπώντας πλήκτρα και η ευχαρίστησή του έδειχνε πότε κάτι του ακουγόταν καλό. […] Όταν ήταν τεσσάρων χρονών ο πατέρας άρχισε να του διδάσκει κάποια μινουέτα και κομμάτια στο πιάνο, σαν παιχνίδι. […] Μπορούσε να τα παίζει άψογα και με τη μεγαλύτερη λεπτότητα, κρατώντας πάντα τέλεια το μέτρο».

Λόγια της Άννα Μαρία Μότσαρτ για τον αδερφό της Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.
Το ταλέντο και η γνώση

Ο πατέρας του μικρού Βόλφγκανγκ Αμαντέους γρήγορα συνειδητοποίησε το μεγάλο ταλέντο του γιού του. Οι δεξιότητες του παιδιού ήταν μοναδικές. Ήδη σε τόσο μικρή ηλικία, είχε αναπτύξει εξαιρετική τεχνική στο πιάνο, ενώ με την ίδια άνεση μπορούσε να παίζει όργανο και βιολί. Η ικανότητά του να αυτοσχεδιάζει πάνω σε διάφορα μουσικά θέματα ήταν αξιοσημείωτη και ακόμα πιο εκπληκτική ήταν η ικανότητα του να αποστηθίζει, ακόμη και δύσκολες συνθέσεις.

Καθώς και η κόρη της οικογένεια Άννα Μαρία εξελισσόταν επίσης στη μουσική, διαθέτοντας και η ίδια θαυμαστό ταλέντο, ο Λεοπόλδος Μότσαρτ αποφάσισε να εγκαταλείψει τις δικές του συνθέσεις και να αφιερωθεί στην εκπαίδευση των παιδιών του. Εκτός από μουσική δίδασκε στα παιδιά του κι άλλα μαθήματα, καθώς επίσης και ξένες γλώσσες. Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους μιλούσε και έγραφε σε σύντομο χρονικό διάστημα γαλλικά, ιταλικά και λατινικά με την ίδια άνεση που μιλούσε κι έγραφε στην μητρική του γλώσσα, τα γερμανικά.



Ο Λεοπόλδος Μότσαρτ ήταν ιδιαιτέρως αυστηρός και αυταρχικός ως πατέρας και ως δάσκαλος. Θα περίμενε κανείς ο γιός του, να αντιδράσει και ίσως να αποστραφεί τις διδαχές και την ίδια την μουσική, αφού μεγαλώνοντας ανέπτυσσε έναν ζωηρό και αντιδραστικό χαρακτήρα. Ωστόσο συνέβη το αντίθετο.
Δημόσιες εμφανίσεις και περιοδείες

Το 1761, σε ηλικία μόλις πέντε ετών, ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους έκανε την πρώτη του παρουσίαση στο κοινό, ως «παιδί θαύμα», με την συνοδεία της αδερφής του. Η παρουσίαση έλαβε χώρα στο πανεπιστήμιο του Σάλτσμπουργκ.

Ένα χρόνο αργότερα, έκανε και το πρώτο του ταξίδι με προορισμό το Μόναχο. Το ταξίδι διήρκησε τρεις και πλέον μήνες και έγινε μέσω Πάσαου, Λίντς και Βιέννης. Σε αυτό το πρώτο ταξίδι βρέθηκε να παίζει μουσική ήδη για μεγάλες προσωπικότητες, όπως η αυτοκράτειρα Μαρία – Θηρεσία, η οποία κατενθουσιασμένη, μετά το πέρας της συναυλίας, του δώρισε ένα κοστούμι.

Με την συνοδεία πάντα του πατέρα και τις αδελφής του ακολούθησαν αρκετά ακόμη, πολύμηνα, ταξίδια για συναυλίες κατόπιν προσκλήσεων ευρωπαίων βασιλιάδων και ηγεμόνων.

Άαχεν, Φρανκφούρτη, Παρίσι, Λονδίνο, Χάγη, Γενεύη και Λυών ήταν ορισμένοι από τους επόμενους προορισμούς. Κατά την διάρκεια των ταξιδιών, ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους είχε την ευκαιρία να γνωρίσει σπουδαίους μουσικούς όπως ο Γιόχαν Κρίστιαν Μπαχ. Επίσης, συνέθεσε αρκετά σπουδαία έργα εκείνο το διάστημα, όπως η όπερα «Απόλλων και Υάκινθος» και είχε την ευκαιρία να εκτυπώσει και τις πρώτες του παρτιτούρες με σονάτες στο Παρίσι.
Τα ταξίδια ενέπνεαν τον Μότσαρτ

Κλείνοντας έναν μεγάλο κύκλο ταξιδιών η οικογένεια επέστρεψε στο Σάλτσμπουργκ περίπου για έναν χρόνο. Ο νεαρός Βόλφγκανγκ, από τον Οκτώβριο του 1769 άρχισε να εργάζεται ως διευθυντής συναυλίας στην ορχήστρα του αρχιεπισκόπου στο Σάλτσμπουργκ. Ωστόσο, η δίψα για ταξίδι και για γνωριμίες σύντομα έκαναν τον μουσικό να ξαναφύγει, για την Ιταλία αυτή τη φορά στη Ρώμη, όπου του απονεμήθηκε από τον Πάπα παράσημο και έγινε δεκτός στο Τάγμα των Ιπποτών.

Εκείνη την περίοδο ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ έδωσε πολλές συναυλίες, παρευρέθηκε καλεσμένος σε γάμους ευγενών και γνώρισε ταλαντούχους συναδέλφους που τον ενέπνευσαν να δοκιμάσει νέους μουσικούς δρόμους. Ορισμένα από τα μεγαλύτερα έργα του τα συνέθεσε εκείνο τον καιρό.

Ακολούθησαν περιοδείες στο Μόναχο και σε άλλες πόλεις και το τελευταίο του ταξίδι το έκανε στο Παρίσι, όπου διέμενε για δύο χρόνια, από το 1777 ως το 1779. Δυστυχώς, αυτό το ταξίδι σημαδεύτηκε από τον θάνατο της μητέρας του, το 1778, η οποίο τον συνόδευε.
Μότσαρτ εναντίον Μότσαρτ

Καθώς ο Μότσαρτ μεγάλωνε και ενηλικιωνόταν, το χάσμα ανάμεσα σε εκείνον και τον πατέρα του μεγάλωνε. Ο Λεοπόλδος Μότσαρτ ήταν ένας άνθρωπος πολύ αυστηρών αρχών που τηρούσε κατά γράμμα τα πρωτόκολλα και τις νόρμες της εποχής του, ενώ ο γιός του ήταν οπωσδήποτε ανοιχτόμυαλος, αυθόρμητος κα συχνά παρορμητικός. Ακολουθούσε το συναίσθημά του, όχι μόνο στις μουσικές του συνθέσεις, αλλά και στις σχέσεις του και στην εν γένει στάση του στη ζωή. Ο μεγάλος μουσικός γνώριζε πολύ καλά την αξία του και τον εαυτό του και δεν θα δεχόταν ποτέ να γίνει αυλικός οποιασδήποτε βασιλικής ή αριστοκρατικής αυλής αλλά ούτε και υπάλληλος της Αρχιεπισκοπής. Ήταν σφόδρα εναντίον της δουλοπρέπειας και του ασφυκτικού ορθολογισμού που ακολουθούσαν όλοι οι «καθώς πρέπει» άνθρωποι της τάξης του.

Έτσι. όταν διαφώνησε με την Αρχιεπισκοπή, καθώς όπως προαναφέρθηκε εργαζόταν ως διευθυντής της ορχήστρας, με την παραίτηση ή απόλυσή του, ήρθε και η μεγάλη ρήξη με τον πατέρα του, ο οποίος θεωρούσε πως έπρεπε να επιστρέψει στη θέση του. Αντ’ αυτού ο μουσικός προτίμησε να εγκατασταθεί στη Βιέννη, μακριά από οποιαδήποτε διένεξη.

Στην Βιέννη έζησε δέκα χρόνια, ως τον θάνατό του. Σε αυτά τα χρόνια παντρεύτηκε την Konstanze Weber, μικρότερη αδελφή της νεανικής του αγάπης, Αλούσια, και ίσως αυτός ο γάμος να ήταν μια μεγάλη υποχώρηση, για χάρη του θελήματος του πατέρα του, προκειμένου να διασωθεί η σχέση τους. Παρά τον γάμο, όμως, η σχέση πατέρα και γιου δεν βελτιώθηκε.
Η ιδιοσυγκρασία του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ

Το 2001 κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, από της εκδόσεις Ερατώ, το βιβλίο «Wolfgang Amadeus Mozart – Αλληλογραφία (1769-1791)». Μέσα από τις επιστολές του μεγάλου συνθέτη, είτε τις απευθύνει σε φίλους, στην σύζυγό του ή στον πατέρα του, δίνεται η δυνατότητα να κατανοήσουμε τον χαρακτήρα του Μότσαρτ.

Στα κείμενα αυτά οι βωμολοχίες, ωστόσο συχνά εκφρασμένες με έναν «ευγενικό» και παιχνιδιάρικο τρόπο, κυριαρχούν. Από τα γραφόμενα είναι φανερό πως ο Μότσαρτ, ακολουθούσε τυφλά την εκάστοτε παρόρμησή του και εκφραζόταν άκρατα και χωρίς αναστολές . Οι επιστολές βρίθουν ορθογραφικών και συντακτικών λαθών και σε πολλές περιπτώσεις η ειρωνεία κυριαρχεί. Ειδικοί που μελέτησαν τις επιστολές συμπέραναν ότι είναι πολύ πιθανό ο σπουδαίος μουσικός να έπασχε από το «Σύνδρομο Τουρέ».

Πέραν όλων των παραπάνω ωστόσο, είναι αναμφισβήτητο ότι ο Μότσαρτ ήταν μια ιδιοφυία. Τα 600 και πλέον έργα του που άφησε σε τριάντα, μόλις, χρόνια καριέρας, το αποδεικνύουν περίτρανα.

Υπήρξε ειλικρινή με όλες του τις σχέσεις και γι’ αυτό δεν απέφευγε και τις εντάσεις. Έχοντας αυτογνωσία ήταν πολύ απαιτητικός ως προς τις συναναστροφές του και δεν δεχόταν σε καμία περίπτωση να τον αγνοούν. Παρόλα αυτά η ευγενική του καταγωγή πολλές φορές τον εμπόδισε από το να παραφερθεί. Στην παρακάτω επιστολή προς φίλο του φαίνεται το στοιχείο αυτό του χαρακτήρα του:


«Με άφησαν να περιμένω μισή ώρα σε ένα μεγάλο δωμάτιο χωρίς θέρμανση και τζάκι. Τελικά η δούκισσα του Σαμπό ήλθε και, με τη μεγαλύτερη ευγένεια, με παρακάλεσε να της κάνω τη χάρη να παίξω σε ένα πιάνο που ήταν εκεί και να το δοκιμάσω, γιατί κανένας από τους δικούς της δεν ήταν σε θέση. Της είπα ότι θα έπαιζα ευχαρίστως, αλλά ήταν αδύνατον, γιατί δεν ένιωθα πια τα δάχτυλά μου από το κρύο· και την παρακάλεσα να με οδηγήσει σε ένα δωμάτιο που να έχει αναμμένο τζάκι. “Μα ναι, κύριε, έχετε δίκιο”. Αυτή ήταν όλη και όλη η απάντησή της. Μετά κάθησε και άρχισε να σχεδιάζει επί μία ολόκληρη ώρα με άλλους κυρίους, όλοι καθισμένοι σε έναν κύκλο γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι. Είχα λοιπόν την τιμή να περιμένω μία ολόκληρη ώρα, με τα παράθυρα και τις πόρτες ανοιχτές. Δεν κρύωνα πια μόνο στα χέρια αλλά σε όλο μου το σώμα και στα πόδια, και το κεφάλι μου άρχισε να με πονάει. Δεν ήξερα πια τι να κάνω, τόση ώρα με αυτό το κρύο, αυτόν τον πονοκέφαλο και αυτή την πλήξη. Πολλές φορές είπα μέσα μου ότι αν δεν ήταν για χάρη του κ. Γκριμ, θα είχα φύγει στη στιγμή. Τελικά, για να συντομεύω, άρχισα να παίζω στο άθλιο και απεχθές πιανοφόρτε. Το πιο προσβλητικό ήταν ότι η κυρία και αυτοί οι κύριοι δεν διέκοψαν ούτε για μία στιγμή το σχέδιό τους, αλλά συνέχισαν, έτσι που αναγκάστηκα να παίζω για τις καρέκλες, τα τραπέζια και τους τοίχους. Σε τέτοιες συνθήκες, έχασα την υπομονή μου. Εχοντας αρχίσει τις “Παραλλαγές Φίσερ”, έπαιξα τις μισές και σηκώθηκα. Αμέσως άρχισε ένας κατακλυσμός από φιλοφρονήσεις. Είπα όμως αυτό που είχα να πω, βασικά ότι δεν μπορούσα να παίξω καθόλου σε ένα τέτοιο όργανο και ότι θα ήμουν πολύ ευτυχής αν ερχόμουν μια άλλη μέρα, υπό τον όρο πως θα υπήρχε ένα καλύτερο πιάνο. H δούκισσα δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να με αφήσει να φύγω προτού έλθει ο συζυγός της. Αυτός κάθησε δίπλα μου και με άκουσε με όλη του την προσοχή. Και εγώ… ξέχασα το κρύο, τον πονοκέφαλο και όλα τα άλλα. Και παρά το απεχθές αυτό πιάνο άρχισα να παίζω όπως ακριβώς παίζω όταν είμαι στην καλύτερη φόρμα του κόσμου. Δώστε μου τα καλύτερα πιάνα της Ευρώπης αλλά αν με ακούνε άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν τίποτε ή δεν θέλουν να καταλάβουν τίποτε και δεν συναισθάνονται μαζί μου αυτό που παίζω, τότε θα χάσω όλη τη χαρά μου».
Ρέκβιεμ

Ο μεγάλος συνθέτης, ο θαυματουργός μουσουργός, Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ έζησε μόλις 35 χρόνια. Πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου του 1791, από άγνωστη ασθένεια.

Σχετικά με την ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε για μήνες και τα αίτια θανάτου του, έχουν γραφτεί πολλά. Ακόμα και στις μέρες μας, περισσότερο από δύο αιώνες μετά τον θάνατό του, επιστήμονες αναλύοντας τα στοιχεία που υπάρχουν στα αρχεία, προσπαθώντας να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα, έχοντας αναπτύξει περί τις 118 θεωρίες σχετικά. Η θεωρία ότι ο Μότσαρτ δηλητηριάστηκε από τον συνθέτη Αντόνιο Σαλιέρη ή από μέλη του Τεκτονικού τάγματος, πάντως, έχει διαψευσθεί.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο συνθέτης είχε μεγάλες καλλιτεχνικές επιτυχίες και πολύ καλές οικονομικές απολαβές. Όμως, άφησε χρέη πίσω του εξαιτίας της κακής διαχείρισης, του πάθους του προς τον τζόγο, αλλά και της ασθένειας της συζύγου του.

Έτσι, κηδεύτηκε με έξοδα του Δήμου και η ταφή έγινε σε μαζικό τάφο στο νεκροταφείο του Αγίου Μάρκου. Το ακριβές σημείο που ετάφη δεν εντοπίστηκε ποτέ, επομένως ο επίσημος τάφος που βρίσκεται στην πτέρυγα τιμωμένων του κεντρικού νεκροταφείου της Βιέννης είναι στην πραγματικότητα κενοτάφιο.

Ο Μότσαρτ πέθανε σχεδόν συνθέτοντας. Μέχρι και την τελευταία του στιγμή έγραφε μουσική. Το «Ρέκβιεμ» είναι το τελευταίο του έργο, το οποίο, δυστυχώς, δεν πρόφτασε να ολοκληρώσει. Η χήρα του, μετά τον θάνατό του, φρόντισε να ολοκληρωθεί το έργο από τους μουσικούς J. Eybler και Φ. Συσμάιερ. Στη μορφή που ολοκληρώθηκε τότε το έργο, παίζεται ως και σήμερα.

Από τον γάμο του ο Μότσαρτ απέκτησε δύο γιούς, τον Καρλ, ο οποίος κληρονόμησε την μεγάλη κατοικία στο Σάλτσμουργκ (σήμερα μουσείο Mozarteum) και τον Βόλφγκανγκ, οποίος κληρονόμησε από τον πατέρα του την αγάπη για την μουσική και έγινε και ο ίδιος μουσικός.

Ο σπουδαίος Μότσαρτ άφησε σημαντικό και μεγάλο έργο. Πάνω από εξακόσιες συνθέσεις δωματίου, κονσέρτα, συμφωνικά, χορωδιακά και όπερες. Λέγεται πως αν ο Μότσαρτ είχε την δυνατότητα να διεκδικήσει τα πνευματικά του δικαιώματα, για την μουσική και την χρήση του ονόματός του, θα ήταν σε θέση να αγοράσει ολόκληρη την Αυστρία. Η γενέτειρά του εξάλλου, το Σάλτσμπουργκ, εξακολουθεί να αναπτύσσεται τουριστικά εξαιτίας του.

Τα έργα του ακούγονται παντού σήμερα, παρά τα 230 χρόνια που πέρασαν από τον θάνατο του. Η μουσική του υπάρχει καθημερινά σε ωδεία, συναυλιακούς χώρους και θέατρα, στα ringtones των κινητών τηλεφώνων, σε καταστήματα και μέσα μαζικής μεταφοράς, ακόμη και μέσα σε χειρουργεία. Μια μουσική, πραγματικά μαγική. Το φαινόμενο Μότσαρτ («The Mozart Effect») εξακολουθεί να μελετάται από τους επιστήμονες. Η επίδραση της μουσικής του Μότσαρτ στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι αξιοσημείωτη. Αλλά και στα ζώα και στα φυτά, σύμφωνα με διάφορες αντίστοιχες έρευνες.

Ένα παιδί θαύμα, δεν θα μπορούσε παρά μόνο θαύματα ν’ αφήσει στον κόσμο.

via

 

Σαν σήμερα το «The Dark Side of the Moon» των Pink Floyd (1973)

Το «Dark Side of the Moon» εμπνέεται από τον πιεστικό τρόπο ζωής που μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην τρέλα, τον καταναλωτισμό, τον αυξημένο ρυθμό ζωής και μετακίνησης, την παρακμή των γηραιών ανθρώπων και το θάνατο, την απανθρωπιά της κοινωνίας και τις πολεμικές συγκρούσεις. Η θεματολογία αυτή μεταδίδεται τόσο μέσα από τους στίχους, όσο και μέσα από ήχους και ομιλία.

- Ο Ρότζερ Γουώτερς έγραψε όλους τους στίχους και ηχογράφησε τα «προσχέδια» των τραγουδιών σε ένα στούντιο κοντά στο σπίτι του, ενώ και τα τέσσερα μέλη του συγκροτήματος (Ντέιβιντ Γκίλμορ, Νικ Μέισον, Ρότζερ Γουώτερς & Ρίτσαρντ Ράιτ) πήραν μέρος στη δημιουργία και την παραγωγή του δίσκου.

- Η ηχογράφηση έγινε στα Abbey Road Studios, μεταξύ Ιουνίου 1972 και Ιανουαρίου 1973, χρησιμοποιώντας τις πιο εξελιγμένες τεχνικές που είχαν χρησιμοποιηθεί σε Ροκ άλμπουμ εκείνη την εποχή. Εκτός από τα κλασικά όργανα, χρησιμοποίησαν και ήχους, όπως ο ήχος ενός τεχνικού να τρέχει μέσα στο στούντιο, παλιά ξυπνητήρια κ.α.

- Το Dark Side of the Moon έγινε παγκόσμιο Best-Seller, φτάνοντας στην κορυφή στο Billboard 200 για μια εβδομάδα, αλλά παραμένοντας στη λίστα για 741 εβδομάδες (περίπου 14 χρόνια). Οι πωλήσεις έφτασαν τα 45 εκατομμύρια σε παγκόσμιο επίπεδο το 2008 με 400.000 πωλήσεις το 2002 καθιστώντας το στα 200 best-selling albums της χρονιάς σχεδόν 30 χρόνια μετά την έκδοση του. Στην Αμερική έγινε πλατινένιο το 1990 και διαμαντένιο το 1999. 

- Ο τίτλος «Τhe Dark side of the moon» ήδη είχε χρησιμοποιηθεί σε ακυκλοφόρητο δίσκο των Medicine Head, έτσι στην περιοδεία του 1972 μετονομάστηκε σε «Eclipse: A Piece for Assorted Lunatics». Μετά την αποτυχία του δίσκου των Medicine Head όμως πήρε το αρχικό του όνομα.

- Λόγω του ότι το αρχικό LP είχε δύο όψεις, υπήρχε διακοπή μεταξύ του «The Great Gig in the Sky» και του «Money» που στα live και τις εκδόσεις σε CD δεν υπάρχει.

- Στα περισσότερα CD στο τέλος του δίσκου ακούγεται αχνά το «Ticket to Ride» των Beatles από λάθος κατά την εκτύπωση των CD.

via

Το σκοτεινό νόημα του φεγγαριού

Θα μπορούσε να αποτελέσει κάλλιστα ένα μάθημα για το νόημα της ζωής. Την εξερεύνηση του χρόνου, την απληστία, τον καταναλωτισμό, τις συγκρούσεις, τις ψυχικές διαταραχές. Οι χτύποι της καρδιάς που αντιπροσωπεύουν την γέννηση, τα ουρλιαχτά που συμβολίζουν τον θάνατο. Μια σπουδή πάνω στην μουσική και την ίδια την ζωή είναι το Dark Side of the Moon των Pink Floyd και ναι είναι η αλήθεια έψαχνα καιρό μια αφορμή για να γράψω αυτές τις γραμμές και όπως φαίνεται την βρήκα.

Τέτοια μέρα ήταν όταν το 1973 οι άπιαστοι αυτοί μουσικοί τελείωναν την ηχογράφηση ενός από τους εμπορικότερους, αλλά και ομορφότερους δίσκους όλων των εποχών. Όχι απλά ένας δίσκος. Ένα καλλιτέχνημα που για να το καταλάβει κανείς απόλυτα πρέπει να το ακούσει ξανά και ξανά και να διεισδύσει βαθιά μέσα στο νόημα των στίχων και των συνθέσεών του. Με πρωτοποριακές για την εποχή τεχνικές το άλμπουμ πραγματοποιεί ένα ταξίδι από την ζωή προς τον θάνατο και πάλι πίσω, ψάχνοντας να ανακαλύψει τον δρόμο για την πεμπτουσία του ιδανικού.

Από τις progressive συνθέσεις που αποτελούν την βάση του μεγαλειώδους έργου, μέχρι τα jazz-fusion μονοπάτια, καθώς και τα blues rock ακούσματα για να καταλήξουμε στο ψυχεδελικό υπόβαθρο που χαρακτήριζε τους Pink Floyd από την αρχή της καριέρας τους. Κάθε τραγούδι έχει την δική του ιστορία, στοιχειωμένη ή μη. Σκοτεινή και υποβλητική, στα όρια της παράνοιας. Τα παιχνίδια μυαλού, οι φωνές που ακούγονται από το υπερπέραν. Τα γαλήνια synthesizers του Wright. Χρειάζονται πολλές σελίδες για να αποτυπώσω τι ακριβώς αντιπροσωπεύει το Dark Side of the Moon.

Οι Waters, Gilmour, Wright και Mason φιλοσοφούν τη ζωή, τραγουδούν και εκφράζονται μέσα από την μουσική και δίνουν ένα καλό πάτημα για να αναγνωρίσουμε σε μέγιστο βαθμό το ποιοι είμαστε. Μια μάχη με τις λέξεις, ένας κατακλυσμός από πολύχρωμες εικόνες, ένα “brain damage” που λένε και οι ίδιοι. Ακούγοντας βήμα βήμα το άλμπουμ συνειδητοποιείς τις αλήθειες που υπάρχουν μέσα σε αυτό και αντανακλούν την πραγματική ζωή, την καθημερινότητα, την ρουτίνα, τις σκέψεις μας.

«Don’t be afraid to care» σημειώνουν στο «Breathe» και συμβολίζουν την διστακτικότητα του ανθρώπου να έρθει κοντά με τον άλλον με τον φόβο ότι θα πληγωθεί. Πραγματικότητα. Στο «Time» απεικονίζεται η σπατάλη και το πέρασμα του χρόνου, τα χρόνια που περνούν, ο «ήλιος» που προσπαθούμε να προλάβουμε, αλλά παραβλέπουμε μεγαλώνοντας. «Νo one told you when to run, you missed the starting gun», παρατηρεί ο Waters. Χάσαμε το ξεκίνημα, μείναμε πίσω, πέσαμε. Θα ξανασηκωθούμε;

Η επιθυμία για το χρήμα, ο υπέρμετρος καταναλωτισμός, η απληστία, το καπιταλιστικό σύστημα που τρώει τα σωθικά των υπηκόων του. Όλα αυτά και όχι μόνο είναι το «Money». Η έννοια του ρατσισμού κάνει την εμφάνισή της στο «Us And Them», κάτι που γίνεται εμφανές από τον στίχο «Black and Blue, and who knows which is which and who is who». Μια συνεχής σύγ κρουση, μια μάχη ανάμεσα στους ανθρώπους και την κοινωνία.

Τα άγχη και οι πιέσεις της καθημερινότητας βγαίνουν μέσα από το «Brain Damage». «And if your head explodes with dark forebodings too, I’ll see you on the dark side of the moon». Σκοτεινά προαισθήματα οδηγούν στην τρέλα, στην έκρηξη, στο ξέσπασμα. Το φεγγάρι σε κάθε μία από τις φάσεις του προσδιορίζει την παράνοια. To «Eclipse» εκφράζει τις ανθρώπινες εμπειρίες, αλλά αφήνει μια ανοιχτή απαισιόδοξη εκδοχή με την ολοκλήρωσή του. «But the sun is eclipsed by the moon» είναι ο τελευταίος στίχος του άλμπουμ δείχνοντας ότι το καλό στην προκειμένη περίπτωση ο ήλιος, καλύπτεται από το φεγγάρι και τις αλλόκοτες και επικίνδυνες ιδέες που το περιβάλλουν και οδηγούν τον άνθρωπο προς την καταστροφή.

Γεμάτο μηνύματα ακόμα και χωρίς στίχους, παρά μόνο με τα ουρλιαχτά της Clare Torry είναι και το αριστούργημα «The Great Gig In The Sky». Το πιάνο, τα φωνητικά της, η απόγνωσή της για το απευκταίο ταξίδι προς τον θάνατο, αν και στην αρχή του τραγουδιού ακούγεται η φράση «I’m not afraid of dying». Όλη η ατμόσφαιρα του κομματιού δείχνει το τι πραγματικά νιώθει ένας άνθρωπος, τα συναισθήματα που συνήθως δεν εκδηλώνει απέναντι στους άλλους, υψώνοντας έναν συναισθηματικό τοίχο και κρύβεται πίσω από αυτόν.

Πλημμυρισμένο από συμβολισμούς, ιδέες, σοφίες. Με ξεκάθαρες αναφορές στα ψυχικά προβλήματα του πρώην μέλους της μπάντας, του Syd Barrett. Με απόψεις που μπορούν να αποτελέσουν διδαχές για την νοηματοδότηση της ζωής. Αυτό και κάτι ακόμα παραπάνω είναι το Dark Side of the Moon και πάμε να το ανακαλύψουμε για ακόμη μία φορά από την αρχή ως το τέλος του.

«Speak To Me/Breathe»

«For long you live and high you fly

But only if you ride the tide

And balanced on the biggest wave

You race towards an early grave»

«On The Run»

«Time»

«Every year is getting shorter

Never seem to find the time

Plans that either come to naught

Or half a page of scribbled lines

Hanging on in quiet desperation

Is the English way

The time is gone

The song is over

Thought I’d something more to say»

«The Great Gig In The Sky»

«Money»

«Money, so they say
Is the root of all evil
Today»

«Us And Them»

«Haven’t you heard it’s a battle of words
The poster bearer cried
Listen son, said the man with the gun
There’s room for you inside»

«Any Colour You Like»

«Brain Damage/Eclipse»

«And if the cloud bursts, thunder in your ear
You shout and no one seems to hear
And if the band you’re in starts playing different tunes
I’ll see you on the dark side of the moon»

«There is no dark side of the moon really. Matter of fact it’s all dark…».

via

Por una cabeza | Το ωραιότερο τανγκό γράφτηκε από τον Carlos Gardel

Μια συναρπαστική μελωδία, που στο άκουσμά της ταξιδεύεις σε άλλα μέρη και σε άλλες εποχές. O δημιουργός του, Carlos Gardel, έφυγε από τη ζωή στις 24 Ιουνίου του 1935.

“Por una cabeza”.H αριστουργηματική μελωδία του Carlos Gardel, “Por una cabeza” ("Για μίαν κεφαλή", και πιο συγκεκριμένα "για ένα κεφάλι αλόγου") θεωρώ ότι είναι από τους πιο ερωτικούς κι αισθησιακούς ρυθμούς για τανγκό… 

Οι περισσότεροι, ίσως, φέρνουν στο μυαλό τους την υπέροχη ταινία "Άρωμα γυναίκας" με τον άνθρωπο-σταθμό στη χρυσή εποχή του Χόλλυγουντ, να το χορεύει. Εκείνον που ερμήνευσε μερικούς από τους πιο αξιομνημόνευτους ρόλους στην ιστορία του σύγχρονου κινηματογράφου. Τον άντρα που ήξερε πώς να εντοπίζει τις γυναίκες μόνο από το "άρωμά" τους. Τον συγκλονιστικό Αλ Πατσίνο.

Ίσως η διασημότερη σκηνή της ταινίας. Ο Αλ Πατσίνο υποδύεται έναν τυφλό και οξύθυμο συνταξιούχο στρατιωτικό – τον Σλέιντ- που προσλαμβάνει έναν νεαρό μαθητή ως βοηθό του. Ο τίτλος της, "Άρωμα Γυναίκας", αναφέρεται στην ικανότητα του Σλέιντ να εντοπίζει τις όμορφες γυναίκες μόνο από το άρωμά τους. Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, γνωρίζει και την πανέμορφη Ντόνα (Γκαμπριέλ Ανουάρ). Εκείνη περιμένει το φίλο της σε ένα ακριβό εστιατόριο. Ο γοητευτικός Σλέιντ (Αλ Πατσίνο) της ζητά να χορέψουν… Η Ντόνα διστάζει, αλλά ο Σλέιντ την καθησυχάζει λέγοντάς της ότι θα την καθοδηγήσει εκείνος… Αποτέλεσμα; ‘Ένα μεθυστικό ταγκό που συνεπαίρνει όλες τις αισθήσεις… Ένας από τους ομορφότερους χορούς στην ιστορία του κινηματογράφου…

Μπορεί οι περισσότεροι να θυμόμαστε αυτή τη μοναδική μελωδία από το "Άρωμα Γυναίκας", ωστόσο ακούστηκε σε διαφορετικές εκτελέσεις και σε άλλες ταινίες- πολύ γνωστές μάλιστα.

Κάποιες από αυτές είναι...."Λίστα του Σίντλαιρ», "Φρίντα", "Αληθινά Ψέματα", "Delicatessen", "Ο Αη Βασίλης είναι Λέρα", "Όλοι οι Άνθρωποι του Βασιλιά".

Στην ταινία "Φρίντα", ακούγεται από ένα ραδιόφωνο η πιο παλιά εκτέλεσή του.

Η αισθαντική του μελωδία δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα υπέροχο ερωτικό τραγούδι. Οι στίχοι του, όμως, μιλούν για ένα άλογο που χάνει στον ιππόδρομο σε στημένη κούρσα...

Δημιουργοί του ήταν στους στίχους ο Alfredo Le Pera και στη μουσική ο σπουδαίος ερμηνευτής Carlos Gardel. Οι στίχοι μιλούν για έναν gambler ο οποίος συγκρίνει το πάθος του για τον ιππόδρομο με το πάθος του για τις γυναίκες. Και... παρά τα όσα λέγονται πως όποιος χάνει στα χαρτιά ή στον τζόγο, κερδίζει στην αγάπη...τελικά χάνει και στα δύο. Το τραγούδι ακούστηκε για πρώτη φορά στην ταινία "Tango Βar", η οποία γυρίστηκε τον Φεβρουάριο 1935 στα στούντιο της Paramount στο Long Island. Είναι συγκλονιστικό ότι 4 μήνες αργότερα, ο Carlos Gardel χάνει τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα στο Medellin. Η ταινία κάνει πρεμιέρα τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, 2 μήνες μετά τη συντριβή του αεροσκάφους...

Όσα χρόνια και αν περάσουν, το "Por una cabeza" θα παραμένει το πιο αγαπημένο τανγκό που "γεννήθηκε" ποτέ...

via